Boeken algemeen

vrijdag 3 oktober 2014

12 jaar slaaf - Solomon Northup

Op Facebook las ik dat je bij het installeren van iOS8 op iBooks 4 gratis ebooks kreeg. Ik heb nog niet zo lang een iPad en had er nog geen boek op gelezen. Daar heb ik een heel mooie e-reader voor. Toch heb ik de vier boeken erop gezet. Het boek 12 Jaar slaaf sprak me aan. Ik was wel erg nieuwsgierig naar een stukje geschiedenis van de slavernij.
Zo gedacht, zo gedaan. 
Ik heb anderhalve week over dit boek gedaan, maar heb ondertussen ook 2 andere boeken gelezen. Lezen op een iPad vind ik niet zo handig. Veel te groot en onhandig. Hij past niet in mijn tas. Als de zon schijnt kan ik er niet mee in de tuin lezen en ook in bed is hij niet handig.
Niet voor herhaling vatbaar dus.

Nu to the point: 12 Jaar slaaf...

Solomon is als vrij man geboren en opgegroeid. Samen met zijn vrouw Anna en 3 kinderen leidt hij een goed leven in Saratoga. Hij heeft meerdere baantjes gehad en verdient ook geld met viool spelen. Het grote geld heeft hij nog niet gevonden. Daarom lijkt het hem ook een uitdaging om met twee vriendelijke vreemdelingen mee te gaan naar New York om daar een paar dagen in een circus te spelen. Hij trekt veel met Hamilton en Brown, zoals de vreemdelingen heten, op. Tot hij op een avond erg ziek wordt. Onderweg naar een arts raakt hij buiten bewustzijn. Wanneer hij geketend en wel wakker wordt begint zijn leven als slaaf. Hij wordt afgevoerd naar New Orleans en komt uiteindelijk terecht in de Bayou Boeuf waar hij tien jaar zal blijven.
Bij de ene meester wordt Solomon vrij goed behandeld, terwijl anderen hem nog als minder dan een beest behandelen. Een slaaf werd gewoonweg gezien als een, weliswaar vrij kostbaar, gebruiksvoorwerp.
Hij leert veel andere slaven kennen, slaven die al in gevangenschap geboren zijn. Slaven die veel trieste verhalen met zich meedragen.
Solomon kan zich er uiteraard niet bij neerleggen dat hij uit zijn vrije leven ontvoerd is en nu een leven in gevangenschap moet leiden. In de jaren dat hij slaaf is blijft hij manieren zoeken om zijn vrijheid terug te krijgen.
Uiteindelijk wordt hij bevrijd uit de slavernij, maar het is natuurlijk heel triest dat de andere slaven zullen moeten blijven werken tot ze er letterlijk bij neervallen.

In het boek staan erg veel omschrijvingen van zowel de gebieden waar Solomon tijd doorbrengt, als van het werk dat hij doet en de mensen die hij ontmoet. Tot in de kleinste details.
Ik vind het heel bijzonder dat, hoe miserabel zijn situatie is, hij toch ook de positieve dingen blijft benoemen en nadrukkelijk blijft zeggen dat er ook goede slavenmeesters zijn, maar voor de slavenmeesters die hun slaven slecht en oneerlijk behandelen heeft hij over het algemeen geen goed woord over.
Een heel eerlijk verteld levensverhaal. Zo komt het tenminste op mij over.

Aan het begin van ieder hoofdstuk staat een rijtje met kernwoorden van het hoofdstuk. Na een paar hoofdstukken ben ik gestopt met het lezen daarvan. Die kernwoorden gaven eigenlijk de hele inhoud van het hoofdstuk al weer. Nu, bij het schrijven van deze blogpost, is het juist wel handig dat ze er staan. Je kunt er gemakkelijk stukken mee terug vinden.

Tijdens het lezen heb ik een aantal stukjes gemarkeerd.
Het eerste stukje maakte indruk op mij doordat het weergeeft in wat voor angst slaven leven. Het gaat over het werkt op de katoenplantages, waar de slaven bij te weinig oogst slaag krijgen. De inzet is ingesteld op een dag werk van de slaaf waar hij voortdurend met de zweep achterna werd gezeten.
"En als hij vijf of tien kilo meer heeft geoogst, dan zal zijn meester hoogstwaarschijnlijk zijn taak voor de volgende dag met die hoeveelheid vermeerderen. Dus of hij nu teveel of te weinig heeft, hij nadert de machineschuur altijd met angst en beven. Meestal hebben ze te weinig, en daarom zijn ze er niet op gebrand om het veld te verlaten."

Slavenmeesters hadden er ook lol in om feestjes met hun slaven te bouwen na een dag hard werken. De slaaf moest dan verplicht vrolijk dansen. Zo niet, dan stonden daar zweepslagen tegenover.
"Vaak werden we zo bijna tot aan de ochtend beziggehouden. Gebogen onder de uitputtende arbeid - werkelijk smachtend naar enige verkwikkende rust en eerder geneigd om zich wenend ter aarde te werpen werden Edwin Epps' slaven vele nachten in zijn huis gedwongen te dansen en te lachen."
Om vervolgens 's morgens weer net zo hard of zelfs nog harder te werken voor een meester met een kater.

Voor mensen die volgens Solomon te licht dachten over de slavernij:
"Ook al worden er romans geschreven die het nederige bestaan weergeven zoals het is dan wel niet is, ook al kan men zwaarwichtig uitweiden over de zegeningen der geestelijke eenvoud, vanuit zijn leunstoel luchthartig spreken over de genoegens van het leven van de slaaf - als men met hem in de velden ploegt, met hem in de hut slaapt, samen met hem kaf moet eten, als men zou zien hoe hij wordt afgeranseld, opgejaagd, vertrapt, dan zal men met een ander verhaal komen."

De enige dagen waarop een slaaf niet hoefde te werken en goed te eten kreeg, waren de kerstdagen. Sommige meesters gaven hun slaven 5 dagen vrijaf, de meester van Solomon gaf er maar 3.
Pure, verrukte zaligheid straalt van alle zwarte gezichten. De ivoren tanden, scherp afgetekend tegen hun zwarte huidskleur, vormen twee witte strepen over de hele lengte van de tafel. Overal rond de overvloedige dis rollen vele ogen in extase.
Aangezien ik best wel een beelddenker ben, moest ik eigenlijk wel lachen om dit stukje.
Verder viel er weinig te lachen in het boek.
Ik vond het stukje waarin Solomon, als slaaf Platt genoemd, zijn meester in elkaar slaat, wel mooi. Net goed voor die kerel.

Bij dit boek komt de discussie over Zwarte Piet bij mij boven. Niet zo vreemd natuurlijk, omdat die hele discussie met slavernij en racisme te maken heeft.
Ik kan mij best voorstellen dat mensen waarvan de voorouders slaven zijn geweest de lol van Zwarte Piet niet in kunnen zien.
Aan de andere kant kan ik mij ook voorstellen dat veel mensen dat onzin vinden, omdat niemand Zwarte Piet nu nog serieus associeert met slavernij. Al zou dat misschien wel moeten en wordt het inderdaad eens tijd dat Sinterklaas ander soort hulp krijgt. 
In dit geautomatiseerde tijdperk kunnen vast wel behulpzame, kindvriendelijke robots ingezet worden.

Sterren plaatjesSterren plaatjesSterren plaatjes

Titel: 12 Jaar slaaf (filmeditie)
auteur: Solomon Northup
vertaling: L. van den Broucke, Inge Kok, Thijs van Nimwegen, Arjaan van Nimwegen

uitgeverij: Atlas Contact
ISBN: 9789025443603
aantal pagina's: 320
verschijningsdatum: februari 2014



Follow on Bloglovin

2 opmerkingen:

  1. Beste Gerrianne, zou je er iets voor voelen om paar paar pakketjes van het boek 12 jaar slaaf en de DVD te verloten onder jouw lezers? Ik hoor het graag. Ik (van Uitgeverij Atlas Contact) stuur je graag een paar pakketjes. Neem las je interesse hebt contact op met mvanas@atlascontact.nl

    BeantwoordenVerwijderen
  2. mooie recensie! Ik heb het boek ook gratis gedownload na de update van iOS. Nu nog kijken wanneer ik er een keer zin in en tijd voor heb

    BeantwoordenVerwijderen