Lees dan!: Kaddisj voor een kut

Het gebeurt niet vaak dat ik literatuur lees, maar als ik dit lees denk ik: Dat moet ik vaker doen.

Heerlijk, dat taalgebruik.

Al vind ik het niet gemakkelijk om een review of recensie over dit boek te schrijven.

Ik heb het boek met veel interesse gelezen. Het is geen léuk boek. Het verhaal is niet leuk en hoort dat ook niet te zijn.

Je komt laat aan op een begrafenis. De begrafenis van Gianna, die op een gruwelijke manier aan het eind is gekomen. Dus ga je achteraan zitten en luistert wat er over Gianna gezegd wordt.

Gianna was, net als jij, een kind uit een zorginstelling. Die kinderen hebben meestal geen bijzonder goed toekomstperspectief. Toch breng jij het er best goed vanaf. Je bent niet afhankelijk van een uitkering en hebt een dak boven je hoofd.

Door allerlei flashbacks komt de lezer erachter hoe jouw jeugd en die van Gianna eruit gezien hebben.

De mensen bij de uitvaartdienst van Gianna zijn stuk voor stuk mensen die niet echt om haar gegeven hebben. Jij bent misschien wel de enige die echt bevriend met haar geweest is. En ook jij zit je tijd daar in de kerk uit te zitten. De dingen die over Gianna gezegd worden lijken helemaal niet over haar te gaan. In de woorden klinkt door dat Gianna verschil heeft gemaakt in de wereld, terwijl dat in exen helemaal niet zo was. Wie zal haar missen, wie zal er om haar huilen? Er waren niet eens familieleden aanwezig. Triest.

Jaren na de begrafenis van Gianna zie je een vrouw zichzelf te pletter springen van een brug. Ook een instellingskind. Dat verbaast je niks.

Hierna begint het tweede deel van het boek: De aankomst in de bleke morgen.

Het verhaal van Sarah en Stefaan. Ex-instellingskinderen. Als lezer volg je een gesprek tussen deze twee en kom je erachter waarom zij op het absurde idee kwamen om hun twee eigen kinderen te vermoorden. Hoe kun je vader en moeder zijn, als je zelf nooit een vader en moeder gehad hebt die je geleerd hebben hoe een gezin hoort te zijn?

"Only the good die young. Daaronder haar naam, geboortedatum,sterfdatum. Droge, administratieve feiten. Haar leven: het kleine streepje tussen een geboorte- en sterfdatum.

Only the good die young. Een schitterend grafschrift voor jezelf, in het geval je negentig wordt."

Het eerste gedeelte van het boek is autobiografisch. Op de omslagtekst van het boek wordt de weg naar dit boek toe omschreven:
'Je hebt lang gewacht om het relaas van jouw jaren in een instelling voor verwaarloosde jongeren neer te pennen. Je hebt het uitgesteld, beseffende, lichtjes gehoopt zelfs, dat zulks vaak tot afstel leidt. Je wou niet de zieltogende schrijver van het trieste-jeugd-gebrompot zijn. Voor zover je dat nog niet was. Maar toen je een jonge vrouw, een ex-instellingskind, zich voor jouw ogen van het leven zag beroven, en toen twee van je oude soortgenoten de kranten haalden nadat ze hun eigen kinderen vermoordden omdat ze zich geen raad wisten met het familieleven dat hun nooit was aangeleerd, heeft het blad papier zich vanzelf naar je toegeschoven. De eerste persoon enkelvoud kon worden afgeschaft, en het voelde veilig, eindelijk te verdwijnen in de ellende van een ander.'

De hoofdpersoon is opgegroeid in Home Zonnekind, samen met andere 'wegwerpkinderen' hielden ze er daar een geheel eigen leefwijze op na.
In het echt heette de instelling geen Home Zonnekind.
Zelf zegt Dimitri Verhulst over dit boek dat de instelling in het boek voor zo'n 95% overeenkomt met de werkelijke instelling waar hij zelf heeft gezeten.

Ik vond het verhaal vreemd. Vreemd, omdat het in de jij-vorm geschreven is. Vreemd ook, door de titel. Die op mij een beetje provocerend overkwam, terwijl ik het boek helemaal niet zo ervaren heb. Vreemd ook, omdat het voor mij (gelukkig) onbekend terrein is.

In DWDD van 17 april jl. was Dimitri Verhulst te gast omdat hij het boekenweekgeschenk van dit jaar schrijft. Ook dit boek kwam toen ter sprake. Het schijnt dat er Nederlandse boekhandels zijn die dit boek, door de titel, niet in hun winkel wilden hebben. Zonder dat ze er zelfs maar een letter van gelezen hadden. Dimitri zelf vond dit nogal hypocriet van het zo vrije Nederland.

Zelf heb ik dit boek gewonnen op Manuscripta. Het is nu nog geen week later en ik heb het boek uit. Het is het eerste boek dat ik ben gaan lezen van mijn op Manuscripta gescoorde boeken. Waarom ik dit boek als eerste ben gaan lezen? Door de titel. Ik was erg benieuwd wat er achter school. Dat weet ik nu. Volgens mij komt het woord kut niet of nauwelijks voor in het boek. Ik ga het nu niet nog een keer helemaal scannen op het woord kut, wie weet kom je het toch een keertje tegen, pin me er dus niet op vast.

In Pauw van 2 september is Dimitri Verhulst te gast en vertelt en leest daar voor uit Kaddisj voor een kut.

(De Kaddisj is de naam van een Arameens gebed dat vooral gebruikt wordt ter herdenking van een dode bij het Jodendom.)

Sterren plaatjes